Napoleon Bonaparte – Był dzieckiem rewolucji francuskiej, ale też właśnie on poskromił wrzenie społeczne i przekształcił je w zdobycze. Napoleon I Bonaparte (1769-1821), Cesarz Francuzów. Nazwano go „robespierre na koniu”. Olbrzymie imperium rozpadło się rychło po upadku cesarza – żołnierskie szczęście opuściło go już w czasie wyprawy na Rosję. Wiele jego postanowień i reform dotyczących ustroju państwa i prawa, oddziałuje po dziś dzień.
Na końcu Avenue des Champs-Elysées w Paryżu wznosi się potężny Łuk Tryumfalny, którego budowę cesarz zlecił w 1806 r. dla upamiętnienia swoich zwycięstw i na cześć swoich żołnierzy. Wewnątrz łuku na ścianach wyryto nazwy 172 miejscowości, gdzie rozegrały się bitwy oraz nazwiska 600 generałów, wśród nich także Polaków.
Gdy w 1840 r. przewieziono zwłoki Napoleona z wyspy św. Heleny do Paryża, trumna wjechała do miasta przez bramę Łuku Tryumfalnego. Ostateczne miejsce spoczynku cesarz znalazł pod piękną barokową kopułą tumu Inwalidów, w widocznej z kościoła, wspaniale urządzonej krypcie. Dziś jeszcze kościół Inwalidów należy do najliczniej odwiedzanych zabytków Paryża jako miejsce pamięci o jednej z najbardziej skomplikowanych i niezwykłych postaci w dziejach świata.
Człowiek, który sam siebie uważał za największego z Francuzów, właściwie Francuzem nie był i przez całe życie mówił po francusku z obcym akcentem. Urodził się 15 sierpnia 1769 r. jako Napoleon Bonaparte w Ajaccio na Korsyce, którą zaledwie rok wcześniej Genua sprzedała Francji. Jego ojciec Carlo walczył przeciw Francji po stronie powstańców korsykańskich, którzy zostali pokonani 3 miesiące przed narodzeniem Napoleona. Bardzo szybko podporządkował się jednak nowemu panowaniu, zmienił imię na Charles, został radcą królewskim i załatwił 10-letniemu synowi stypendium w szkole wojskowej w Brienne.
Pięć lat później młodzieńca przeniesiono do szkoły wojskowej w Paryżu, gdzie w 1785 r. zdał końcowy egzamin i otrzymał patent porucznika. W ten sposób zaczęła się wojskowa kariera „brzydkiego, małego Korsykanina”, który miał zaledwie 1,66 m wzrostu i często wyglądał wówczas na chorego.
Gdy w sierpniu 1789 r., miesiąc po szturmie Bastylii, zbuntował się jego pułk, Napoleon stanął po stronie rewolucji. Cztery lata później bombardowanie i zdobycie Tulonu, opanowanego przez Hiszpanów i sprzymierzonych z nimi Anglików, dały mu awans na stopień brygadiera. Upadek Robespierre’a mu nie zaszkodził. Jego nowy protektor, Barras, członek Dyrektoriatu, zapewnił mu naczelne dowództwo nad armią francuską we Włoszech. Przed objęciem tego stanowiska poślubił atrakcyjną wdowę – Józefinę de Beauharnais. Błyskotliwa kariera Napoleona osiągnęła moment, od którego nie potrzebował już niczyjej protekcji.
Podbił Lombardię i pokonał Austrię. Rząd w Paryżu zaopatrywał w środki pochodzące ze zdobyczy wojennych, sam także szczodrze z nich czerpał. W stolicy przyjmowano go jako tryumfatora, a on sam czuł się w tej roli jak nowy Cezar. Jako członek rządu przejął zwierzchność nad ekspedycją do Egiptu, mającą na celu zadanie dotkliwego ciosu Anglii. Wojskowe sukcesy tej kampanii, prowadzonej z niezwykłą brutalnością, zostały jednak zniweczone pod Abukirem przez angielską eskadrę pod dowództwem admirała Horatia Nelsona, który pokonał flotę francuską. W ten sposób armia została odcięta od ojczyzny.
Rok później, gdy Napoleon dowiedział się o klęskach we Włoszech i w Niemczech oraz o braku kompetencji Dyrektoriatu, porzucił armię w Egipcie i pod osłoną mglistej nocy powrócił do Paryża. Obalił Dyrektoriat przez wojskowy zamach stanu, obwołał się w listopadzie 1799 r. pierwszym konsulem i ogłosił: „Zakończyliśmy powieść rewolucji. Musimy przekonać się, co z realizacji założeń jest istotne i możliwe”. W plebiscycie zaledwie 1562 spośród 3 milionów głosujących wypowiedziało się przeciw nowej konstytucji, którą w znacznej części Napoleon sformułował sam. Stawiał na zaufanie mas oraz na armię. 3 lata później, w drugim powszechnym głosowaniu, został wybrany dożywotnio na konsula, a po upływie następnych 2 lat – na cesarza Francuzów.